Z pewnością, dla studentów: filozofii, prawa, literaturoznawstwa, historii i pewnie jeszcze paru humanistycznych kierunków, Marek Aureliusz i jego “Rozmyślania” są lekturą obowiązkową. Dla tych, którzy nie zaliczyli tego typu studiów lub takich, którzy w ogóle nie uczyli się na uczelni wyższej; lub w liceum, które ma swoim programie rozszerzoną wiedzę o wyznawcy stoicyzmu Marku Aureliuszu.
Aby przybliżyć jego sylwetkę, dołączam link do jego biografii z Wikipedii. W bieżacej popkulturze, slywetkę Marka Aureliusza można zobaczyć w filmie “Gladiator” w którym jego syn Komodus, morduje ojca by objąć Cesarstwo Rzymskie.
Sięgając do historycznych przypisów dotyczących śmierci Aureliusza znalazłem taki oto opis.
Marek Aureliusz (Marcus Aurelius), cesarz rzymski i filozof stoicki, zmarł 17 marca 180 roku n.e. w mieście Vindobona (obecnie Wiedeń) lub w pobliskim Sirmium (obecnie Sremska Mitrovica, Serbia). Jego śmierć nastąpiła podczas trwającej wojny z plemionami germańskimi, znanej jako wojny markomańskie, która miała miejsce na północnych granicach Cesarstwa Rzymskiego.
Okoliczności śmierci Marka Aureliusza były związane z jego osłabieniem zdrowia, prawdopodobnie wywołanym chorobą, najprawdopodobniej dżumą, znaną jako plaga Antoninów. Była to epidemia, która przez kilka lat dziesiątkowała Rzym i jego prowincje. Plaga ta przyniosła ogromne straty ludności i prawdopodobnie to ona przyczyniła się do jego śmierci.
Według relacji historyków, Marek Aureliusz świadomie przyjął zbliżającą się śmierć i przygotował swojego syna, Kommodusa, do przejęcia władzy. Kommodus, mimo woli ojca, został współrządcą w 177 roku, a po śmierci Marka objął pełnię władzy. Swoją filozoficzną postawę Aureliusz wyraził w swoim słynnym dziele “Rozmyślania”, gdzie rozwijał koncepcję stoickiej akceptacji losu i życia w zgodzie z naturą.
Jego śmierć stanowiła koniec tzw. złotego wieku Cesarstwa Rzymskiego, po którym zaczęły się trudniejsze czasy, szczególnie ze względu na autorytarne i niepopularne rządy Kommodusa.
Wracając do jego chyba najkważniejszego dzieła “Rozmyślania” wziąłem z Wikipedii taki o to wyimek:
“U potomnych, Marek Aureliusz znany jest przede wszystkim jako autor Rozmyślań, na podstawie których dokonuje się rekonstrukcji jego poglądów. Rozmyślania prezentują filozofię rzymskiego stoicyzmu, która w przeciwieństwie do stoicyzmu hellenistycznego skupiała się na problemach moralnych (z istotnym elementem religijnym), pomijając kwestie kosmologiczne czy logiczne[29]. Filozofia jest tu rozumiana jako sztuka życia, a nie jako dyscyplina teoretyczna, pozwalająca wyjaśniać świat.
Doktryna jest przesiąknięta sceptycyzmem i rezygnacją. Filozofia Rozmyślań pozbawiona jest dydaktycznego charakteru, którym przesiąknięte były m.in. dzieła Seneki Młodszego. Mają one postać prowadzonego ze sobą, prywatnego monologu, w którym wyrażana jest niepewność świata i samego siebie. Celem jest szczęście, które zdaniem stoików jest osiągalne jedynie poprzez cnotę: bycie człowiekiem prawym i spokojne znoszenie tego, co przynosi los”
Pozwolę sobie przytoczyć jedną z jego myśli, sądzę, że w dniu dzisiejszym, bardzo aktualną:
“Czemu cię zajmuje to co dzieje się poza Tobą? Zapewnij sobie chwilę wolną do nauczania się czegoś dobrego. i przestań błądzić w koło. Innego też rodzaju błądzenia, należy unikać. Albowiem i ci są szaleni, którzy życie strawili w pracy, jeżeli nie mają celu, ku któremu kierują popędy wszelkie i w ogóle swoje myśli”
Ja swoją książkę, kupiłem via internet; zaraz zamówię kolejne dzieło Aureliusza “Myśl Jak Rzymski Cesarz”
