
Natknąłem się na Youtbie filmy o japońskiej straży pożarnej, który skłonił mnie aby napisać kilka słów w tym temacie. Ponieważ mam przekonanie, że strażacy na całym świecie to. jedni z najpiękniejszych i godnych najwyższego szacunku ludzie. Również w Polsce.
Japońska Straż Pożarna cieszy się absolutnym szacunkiem społecznym za swoją historię, poświęcenie, zaangażowanie, profesjonalizm i umiejętności.
Tokio, historycznie płonęło wielokrotnie. Było konsekwencją kilku czynników. Miasto charakteryzwoało się drewnianą zabudową; domostwa były, bardziej niż łatwo palne. Ulokowane, bardzo blisko jeden obok drugiego. co powodowało szybkie przerzucanie się pożarów na kolejne obiekty. Ogień jako taki był w codziennym użyciu. Służył do przygotowywania jedzenia, do pracy. Występujące silne wiatry sezonowe. Do tego dodajmy trzęsienia ziemi i tsunami, które były bardzo destruktywne.
Dziś myśląc o najwyższej budowli w Japonii „Sky Tree” oraz „Tokio Tower” oraz tych wszystkich monumentalnych wieżowcach, które stoją człowiek w centrum się zastanawia, jak to jest zbudowane, że podczas trzęsienia ziemi się nie połamie (?) ale to osobne zagadnienie …
Stałe służby ratownicze powstały Japonii, dopiero w XVIII wieku. Zresztą, w tym miejscu, odesłałbym Państwa, jeszcze raz do znakomitej książki Piotra Milewskiego „Tokio Opowieść z dolnego miasta” w której opsiując historyczny rozwój tego miasta. Między innymi, dużo uwagi poświęca pożarom, kataklizmom, które dotykały to miejsce. Nie zapominając pisać o historii straży pożarnej, tej z pospolitego ruszenia i później profesjonalnej; metodach i sprzęcie jaki były używan w różnym czasie, przez ludzi pracujących w tej formacji.
Piotr Milewski pisze m.in. „….Jedną z pierwszych wielkich katastrof, był wielki pożar Meireki. … Ogień wybuchł o poranku 2 marca 1657 roku w dzielnicy Hōngo i przenoszony przez porywisty wiatr, rozprzestrzenił się w zastraszającym tempie trawiąc kolejne kwartały i dzielncie. Na ulicach dzień i noc słychać było dzwonki, które wzywały do ewakuacji. Wybuchła panika. Mieszkańcy salwowali się ucieczką, próbując zabrać ze sobą co tylko się dało z ich zwykle skromnego majątku. Na wąskich uliczkach tworzyły się zatory. Tłum gęstniał. Ludzie tratowali się, walcząc o przeżycie, albo ginęli w płomieniach, które zdołały nawet przeskoczyć na drugi brzeg Sumidy, bedące wówczas wschodnią granicą miasta. Dopiero trzeciego dnia, po tym jak ustał wiatr, udało się opanować ogień. Obrócone w proch miasto, przypominało przedsionek piekła”
*****
NAJWAŻNIEJSZE POŻARY W HISTORII TOKIO
1. Wielki Pożar Meireki (明暦の大火) – 1657
-
Najtragiczniejszy pożar w historii Edo.
-
Szacowana liczba ofiar: ponad 100 000 osób.
-
Zniszczone zostały 2/3 miasta, w tym wiele świątyń, rezydencji i część zamku Edo.
-
Pożar trwał 3 dni – został wywołany przez przewróconą lampę w świątyni Honmyō-ji.
-
Doprowadził do reorganizacji miasta i stworzenia pierwszych stałych jednostek straży pożarnej (machibikeshi).
2. Wielki Pożar Ueno (上野大火) – 1868
-
Pożar wybuchł podczas konfliktów zbrojnych związanych z końcem okresu Edo (wojna Boshin).
-
Zniszczeniu uległa znaczna część dzielnicy Ueno i Asakusa.
3. Wielki Pożar w Tokio po trzęsieniu ziemi Kantō (関東大震災) – 1923
-
Trzęsienie ziemi o magnitudzie 7.9 wywołało masowe pożary.
-
Ogień połączył się w tzw. „ognistą burzę” (firestorm), która pochłonęła dziesiątki tysięcy ludzi.
-
W Ryōgoku, 38 000 osób zginęło na placu ewakuacyjnym przez eksplozję zbiorników z paliwem.
-
Łączna liczba ofiar: ok. 140 000 (trzęsienie + pożary).
-
Skutkiem była gruntowna przebudowa miasta, modernizacja systemu kanalizacji, dróg i wodociągów.
4. Bombardowania Tokio (marzec 1945) – Operacja Meetinghouse
-
Naloty amerykańskie używające bomb zapalających spowodowały największy pożar miejski w historii ludzkości.
-
W nocy z 9 na 10 marca 1945 roku zginęło ok. 100 000 ludzi.
-
Ponad 250 000 budynków zostało zniszczonych, głównie przez ogień.
-
To wydarzenie ukształtowało powojenną urbanistykę miasta – wzrost znaczenia ognioodpornych konstrukcji i szerokich ulic jako barier ogniowych.
REAKCJE I ZMIANY PO KAŻDYM WIELKIM POŻARZE
Wydarzenie | Efekt reformy |
---|---|
Pożar Meireki (1657) | Powstanie Machibikeshi – pierwszych straży. |
Trzęsienie Kantō (1923) | Nowoczesne systemy przeciwpożarowe i urbanistyka. |
Bombardowanie 1945 | Betonowa zabudowa, planowanie ognioodpornych dzielnic. |
INSTYTUCJE ZWIĄZANE Z HISTORIĄ POŻARÓW
-
Muzeum Straży Pożarnej w Tokio (消防博物館) – dzielnica Yotsuya.
-
Pomniki ofiar pożarów – m.in. świątynia Ekō-in w Ryōgoku (ofiary 1923).
CIEKAWOSTKI
-
Edo było nazywane „miastem pożarów” (火事の街) w okresie Edo.
-
Mieszkańcy przechowywali wartościowe rzeczy w specjalnych ognioodpornych skrzyniach zwanych kura.
-
Powiedzenie z epoki Edo:
「花火と喧嘩と火事は江戸の華」
„Fajerwerki, bójki i pożary to kwiaty Edo” – czyli nieodłączne części życia w mieście.
(za sztuczną inteligencją)
STRUKTURA STRAŻY POŻARNEJ W JAPONII
1. Centralna administracja – Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Komunikacji (総務省)
-
Departament Straży Pożarnej (消防庁 – Fire and Disaster Management Agency, FDMA)
-
Nadzoruje i koordynuje działania na poziomie krajowym.
-
Tworzy standardy, programy szkoleniowe i strategię reagowania na katastrofy naturalne, takie jak trzęsienia ziemi, tsunami i tajfuny.
-
Dysponuje centrum reagowania kryzysowego w Tokio.
-
2. Straż pożarna na poziomie lokalnym (消防本部 – Shōbō Honbu)
-
Zarządzana przez władze prefektur lub miast, niezależnie finansowana.
-
W Japonii działa ponad 700 lokalnych straży pożarnych (np. Tokyo Fire Department – największy na świecie).
Podstawowe jednostki:
-
消防署 – Shōbōsho – główna remiza lub komenda rejonowa.
-
出張所 – Shutchōsho – posterunki pomocnicze/remizy pomocnicze.
3. Ochotnicza Straż Pożarna (消防団 – Shōbōdan)
-
Ogromna rola w mniejszych miejscowościach i na wsiach.
-
Składa się z ponad 800 000 członków (dane z 2020 r.), głównie mężczyzn, ale liczba kobiet rośnie.
-
Strażacy ochotnicy działają w sytuacjach kryzysowych, ale mają też funkcję edukacyjną i wspierającą zawodowe jednostki.
RODZAJE JEDNOSTEK
Rodzaj jednostki | Funkcja główna |
---|---|
Ratowniczo-gaśnicze | Gaszenie pożarów, pomoc w katastrofach |
Ratownictwo techniczne | Wypadki drogowe, zawalenia budynków itp. |
Jednostki nurkowe | Akcje ratunkowe w wodzie (np. Tokyo Bay) |
Jednostki chemiczne | Substancje toksyczne, ataki chemiczne |
Zespoły medyczne (EMS) | Karetki pogotowia, pierwsza pomoc |
Specjalne zespoły SAR | Trzęsienia ziemi, ratowanie spod gruzów |
WYPOSAŻENIE I POJAZDY
-
Nowoczesne wozy strażackie: często kompaktowe, dostosowane do wąskich japońskich ulic.
-
Drony, roboty i sensory wykrywające ludzi pod gruzami.
-
Łodzie i helikoptery ratownicze: szczególnie ważne w miastach portowych jak Osaka i Kobe.
-
Systemy ostrzegania mieszkańców (głośniki miejskie, SMS, TV, aplikacje).
SZKOLENIE STRAŻAKÓW
-
Krajowa Akademia Straży Pożarnej (消防大学校 – National Fire Academy)
-
Trening obejmuje:
-
Pożary, ratownictwo, pierwszą pomoc.
-
Symulacje trzęsień ziemi, tsunami, katastrof chemicznych.
-
Szkolenie psychologiczne i praca z ofiarami katastrof.
-
ROLA W KATASTROFACH NATURALNYCH
Japonia jest krajem o wysokim ryzyku trzęsień ziemi, wybuchów wulkanów i tsunami. Straż pożarna:
-
Tworzy plany ewakuacji.
-
Koordynuje pomoc z Siłami Samoobrony Japonii.
-
Organizuje masowe szkolenia ludności.
-
Posiada własne oddziały poszukiwawczo-ratownicze (np. po trzęsieniu ziemi w Kobe 1995 i Fukushimie 2011).
CIEKAWOSTKI
-
Tokyo Fire Department to największa straż pożarna na świecie: ponad 18 000 pracowników.
-
Tradycyjne parady straży pożarnej – Dezomeshiki (出初式) – organizowane są co roku na początku stycznia.
-
Strażacy w Japonii często łączą funkcję ratownika medycznego (tzw. kōkyū kyūmei-shi).