Please select a page for the Contact Slideout in Theme Options > Header Options

Powiedzenie z epoki Edo – „Fajerwerki, bójki i pożary to kwiaty Edo” – Japońska Straż Pożarna

Powiedzenie z epoki Edo – „Fajerwerki, bójki i pożary to kwiaty Edo” – Japońska Straż Pożarna
10 lipca 2025 Jerzy Ciszewski
In Japonia

Natknąłem się na Youtbie filmy o japońskiej straży pożarnej, który skłonił mnie aby napisać kilka słów w tym temacie. Ponieważ mam przekonanie, że strażacy na całym świecie to. jedni z najpiękniejszych i godnych najwyższego szacunku ludzie. Również w Polsce.

Japońska Straż Pożarna cieszy się absolutnym szacunkiem społecznym za swoją historię, poświęcenie, zaangażowanie, profesjonalizm i umiejętności.

Tokio, historycznie płonęło wielokrotnie. Było konsekwencją kilku czynników. Miasto charakteryzwoało się drewnianą zabudową; domostwa były, bardziej niż łatwo palne. Ulokowane, bardzo blisko jeden obok drugiego. co powodowało szybkie przerzucanie się pożarów na kolejne obiekty. Ogień jako taki był w codziennym użyciu. Służył do przygotowywania jedzenia, do pracy. Występujące silne wiatry sezonowe. Do tego dodajmy trzęsienia ziemi i tsunami, które były bardzo destruktywne.

Dziś myśląc o najwyższej budowli w Japonii „Sky Tree”  oraz „Tokio Tower”    oraz tych wszystkich monumentalnych wieżowcach, które stoją człowiek w centrum się zastanawia, jak to jest zbudowane, że  podczas trzęsienia ziemi się nie połamie (?) ale to osobne zagadnienie …

Stałe służby ratownicze powstały Japonii, dopiero w XVIII wieku. Zresztą, w tym miejscu, odesłałbym Państwa, jeszcze raz do znakomitej książki Piotra Milewskiego „Tokio Opowieść z dolnego miasta” w której opsiując historyczny rozwój tego miasta. Między innymi, dużo uwagi poświęca pożarom, kataklizmom, które dotykały to miejsce. Nie zapominając pisać o historii straży pożarnej, tej z pospolitego ruszenia i później profesjonalnej; metodach i sprzęcie jaki były używan w różnym czasie, przez ludzi pracujących w tej formacji.

Piotr Milewski pisze m.in. „….Jedną z pierwszych wielkich katastrof, był wielki pożar Meireki. … Ogień wybuchł o poranku 2 marca 1657 roku w dzielnicy Hōngo i przenoszony przez porywisty wiatr, rozprzestrzenił się w zastraszającym tempie trawiąc kolejne kwartały i dzielncie. Na ulicach dzień i noc słychać było dzwonki, które wzywały do ewakuacji. Wybuchła panika. Mieszkańcy salwowali się ucieczką, próbując zabrać ze sobą co tylko się dało z ich zwykle skromnego majątku. Na wąskich uliczkach tworzyły się zatory. Tłum gęstniał. Ludzie tratowali się, walcząc o przeżycie, albo ginęli w płomieniach, które zdołały nawet przeskoczyć na drugi brzeg Sumidy, bedące wówczas wschodnią granicą miasta. Dopiero trzeciego dnia, po tym jak ustał wiatr, udało się opanować ogień. Obrócone w proch miasto, przypominało przedsionek piekła” 

 

 

*****

NAJWAŻNIEJSZE POŻARY W HISTORII TOKIO

1. Wielki Pożar Meireki (明暦の大火)1657

  • Najtragiczniejszy pożar w historii Edo.

  • Szacowana liczba ofiar: ponad 100 000 osób.

  • Zniszczone zostały 2/3 miasta, w tym wiele świątyń, rezydencji i część zamku Edo.

  • Pożar trwał 3 dni – został wywołany przez przewróconą lampę w świątyni Honmyō-ji.

  • Doprowadził do reorganizacji miasta i stworzenia pierwszych stałych jednostek straży pożarnej (machibikeshi).

2. Wielki Pożar Ueno (上野大火) – 1868

  • Pożar wybuchł podczas konfliktów zbrojnych związanych z końcem okresu Edo (wojna Boshin).

  • Zniszczeniu uległa znaczna część dzielnicy Ueno i Asakusa.

3. Wielki Pożar w Tokio po trzęsieniu ziemi Kantō (関東大震災)1923

  • Trzęsienie ziemi o magnitudzie 7.9 wywołało masowe pożary.

  • Ogień połączył się w tzw. „ognistą burzę” (firestorm), która pochłonęła dziesiątki tysięcy ludzi.

  • W Ryōgoku, 38 000 osób zginęło na placu ewakuacyjnym przez eksplozję zbiorników z paliwem.

  • Łączna liczba ofiar: ok. 140 000 (trzęsienie + pożary).

  • Skutkiem była gruntowna przebudowa miasta, modernizacja systemu kanalizacji, dróg i wodociągów.

4. Bombardowania Tokio (marzec 1945) – Operacja Meetinghouse

  • Naloty amerykańskie używające bomb zapalających spowodowały największy pożar miejski w historii ludzkości.

  • W nocy z 9 na 10 marca 1945 roku zginęło ok. 100 000 ludzi.

  • Ponad 250 000 budynków zostało zniszczonych, głównie przez ogień.

  • To wydarzenie ukształtowało powojenną urbanistykę miasta – wzrost znaczenia ognioodpornych konstrukcji i szerokich ulic jako barier ogniowych.

 

REAKCJE I ZMIANY PO KAŻDYM WIELKIM POŻARZE

 

Wydarzenie Efekt reformy
Pożar Meireki (1657) Powstanie Machibikeshi – pierwszych straży.
Trzęsienie Kantō (1923) Nowoczesne systemy przeciwpożarowe i urbanistyka.
Bombardowanie 1945 Betonowa zabudowa, planowanie ognioodpornych dzielnic.

INSTYTUCJE ZWIĄZANE Z HISTORIĄ POŻARÓW

  • Muzeum Straży Pożarnej w Tokio (消防博物館) – dzielnica Yotsuya.

  • Pomniki ofiar pożarów – m.in. świątynia Ekō-in w Ryōgoku (ofiary 1923).

CIEKAWOSTKI

  • Edo było nazywane „miastem pożarów” (火事の街) w okresie Edo.

  • Mieszkańcy przechowywali wartościowe rzeczy w specjalnych ognioodpornych skrzyniach zwanych kura.

  • Powiedzenie z epoki Edo:

    「花火と喧嘩と火事は江戸の華」
    „Fajerwerki, bójki i pożary to kwiaty Edo” – czyli nieodłączne części życia w mieście.

 

(za sztuczną inteligencją)

STRUKTURA STRAŻY POŻARNEJ W JAPONII

1. Centralna administracja – Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Komunikacji (総務省)

  • Departament Straży Pożarnej (消防庁 – Fire and Disaster Management Agency, FDMA)

    • Nadzoruje i koordynuje działania na poziomie krajowym.

    • Tworzy standardy, programy szkoleniowe i strategię reagowania na katastrofy naturalne, takie jak trzęsienia ziemi, tsunami i tajfuny.

    • Dysponuje centrum reagowania kryzysowego w Tokio.

2. Straż pożarna na poziomie lokalnym (消防本部 – Shōbō Honbu)

  • Zarządzana przez władze prefektur lub miast, niezależnie finansowana.

  • W Japonii działa ponad 700 lokalnych straży pożarnych (np. Tokyo Fire Department – największy na świecie).

Podstawowe jednostki:

  • 消防署 – Shōbōsho – główna remiza lub komenda rejonowa.

  • 出張所 – Shutchōsho – posterunki pomocnicze/remizy pomocnicze.

3. Ochotnicza Straż Pożarna (消防団 – Shōbōdan)

  • Ogromna rola w mniejszych miejscowościach i na wsiach.

  • Składa się z ponad 800 000 członków (dane z 2020 r.), głównie mężczyzn, ale liczba kobiet rośnie.

  • Strażacy ochotnicy działają w sytuacjach kryzysowych, ale mają też funkcję edukacyjną i wspierającą zawodowe jednostki.

RODZAJE JEDNOSTEK

Rodzaj jednostki Funkcja główna
Ratowniczo-gaśnicze Gaszenie pożarów, pomoc w katastrofach
Ratownictwo techniczne Wypadki drogowe, zawalenia budynków itp.
Jednostki nurkowe Akcje ratunkowe w wodzie (np. Tokyo Bay)
Jednostki chemiczne Substancje toksyczne, ataki chemiczne
Zespoły medyczne (EMS) Karetki pogotowia, pierwsza pomoc
Specjalne zespoły SAR Trzęsienia ziemi, ratowanie spod gruzów

WYPOSAŻENIE I POJAZDY

  • Nowoczesne wozy strażackie: często kompaktowe, dostosowane do wąskich japońskich ulic.

  • Drony, roboty i sensory wykrywające ludzi pod gruzami.

  • Łodzie i helikoptery ratownicze: szczególnie ważne w miastach portowych jak Osaka i Kobe.

  • Systemy ostrzegania mieszkańców (głośniki miejskie, SMS, TV, aplikacje).

SZKOLENIE STRAŻAKÓW

  • Krajowa Akademia Straży Pożarnej (消防大学校 – National Fire Academy)

  • Trening obejmuje:

    • Pożary, ratownictwo, pierwszą pomoc.

    • Symulacje trzęsień ziemi, tsunami, katastrof chemicznych.

    • Szkolenie psychologiczne i praca z ofiarami katastrof.

ROLA W KATASTROFACH NATURALNYCH

Japonia jest krajem o wysokim ryzyku trzęsień ziemi, wybuchów wulkanów i tsunami. Straż pożarna:

  • Tworzy plany ewakuacji.

  • Koordynuje pomoc z Siłami Samoobrony Japonii.

  • Organizuje masowe szkolenia ludności.

  • Posiada własne oddziały poszukiwawczo-ratownicze (np. po trzęsieniu ziemi w Kobe 1995 i Fukushimie 2011).

CIEKAWOSTKI

  • Tokyo Fire Department to największa straż pożarna na świecie: ponad 18 000 pracowników.

  • Tradycyjne parady straży pożarnej – Dezomeshiki (出初式) – organizowane są co roku na początku stycznia.

  • Strażacy w Japonii często łączą funkcję ratownika medycznego (tzw. kōkyū kyūmei-shi).

Comments (0)

Zostaw odpowiedź

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

*